heeft Technology Base wel een werkelijke kans van slagen

Procedureel betrekking hebbende op artikel 35 RvO

Naam lid van de Raad:  Erwin Versteeg

Fractie:  Groep Versteeg

Datum:  18-5-2021

Datum van bea6ntwoording (3 weken na ontvangst): 8 juni 2021

Onderwerp:heeft Technology Base wel een werkelijke kans van slagen

Inleiding
Vanaf de start is de gemeenschappelijke regeling ‘gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente en omgeving’ nogal een aaneenschakeling van ‘heroriëntaties’ geweest.
1) Is het college het met Verbindend Enschede eens dat er sinds december 2018 na de heroriëntatie van de governance van Technology Base bewust en weloverwogen een advies is
gegeven dat met een BV vorm het meest efficiënt en marktgericht kan worden geopereerd? Dit uiteindelijk niet is geëffectueerd om fiscale redenen?

Antwoord
Nee, de BV-constructie is als één van de varianten in kaart gebracht ten behoeve van het heroriëntatieproces en niet sinds december 2018 na de heroriëntatie. Tijdens dit heroriëntatieproces is inderdaad geadviseerd voor een BV te kiezen met oog op de noodzakelijke flexibiliteit en slagkracht. En ook het tegenovergestelde is geadviseerd vanwege de kosten die dit met zich meebrengt.
Op 11 maart 2019 heeft uw raad op voorstel van het college unaniem ingestemd met de aanpassing van de governancestructuur voor Technology Base. Daarbij sprak de raad de voorkeur uit voor voortzetting van de GR. De raad was met het college van mening dat de governance voor Technology Base financieel te dragen moet zijn. In het raadsvoorstel concludeerden we dat het financieel onaantrekkelijk was om een BV op te richten. Vooral de effecten van de vennootschapsbelasting op de totale businesscase zouden onevenredig groot zijn. Ook hebben we met u geconcludeerd dat we de voordelen van de BV-vorm op een andere wijze konden organiseren binnen de GR.

Op voorstel van ons college heeft u in 2019 besloten dat het voortzetten van de GR op dat moment de meest passende organisatievorm was voor Technology Base. Met de aantekening dat aanpassing daarvan nodig was richting een meer slagvaardige organisatie. Het slagvaardiger maken van de GR heeft het Algemeen Bestuur van de GR op verzoek van de colleges van B&W en Gedeputeerde Staten opgepakt. Concrete voorbeelden daarvan zijn de verruiming van het mandaat van de directeur en het Dagelijks Bestuur, het verminderen van het aantal bestuurlijke overleggen en het mogelijk maken van digitale besluitvorming.

2) Is het waar dat het college op geen enkele wijze, en van niemand een signaal heeft ontvangen dat er te weinig commerciële slagkracht is en er vanuit de organisatie Technology Base geen steun wordt gevoeld om de commerciële slagkracht te vergroten en dit te ondersteunen?

Zo ja, wat heeft het college daar mee gedaan en hoe wordt dit verder ingevuld?

Antwoord
Wij herkennen ons niet in de beweringen in uw vraagstelling. De directie TB heeft direct vanaf de start eind 2019 opdracht gegeven aan het bureau ARCUSplus om een acquisitieplan op te
stellen dat begin 2020 is vastgesteld en dat sindsdien in uitvoering is. Een integraal samengestelde acquisitieteam beoordeelt of nieuwe initiatieven voor bedrijfsvestigingen aansluiten bij de beoogde concepten en de ontwikkeling van TB. Dit leidde in 2020 tot vestiging van twee bedrijven op het bedrijvenpark. Voorts heeft dit acquisitieteam in 2020 een scherpe waardepropositie voor TB geformuleerd. Deze propositie heeft GR in 2020 en begin 2021 vertaald naar taal, beeld en ‘tone of voice’ en naar een middelen- en momentenkalender voor 2021.

Profilering van het merk ‘Technology Base’ is meer dan ooit noodzakelijk tijdens de huidige Covid-19-periode. In 2020 heeft de GR daarom extra ingezet op online marketing en een goede
vindbaarheid op relevante zoektermen. De website is geoptimaliseerd, zodat deze beter aansluit bij de verwachtingen van potentiële bezoekers en daarmee relevanter is. Dit heeft o.a.
geresulteerd in een verviervoudiging van het aantal websitebezoekers ten opzichte van het jaar daarvoor. Tegelijk is ook evident dat de corona-crisis niet behulpzaam was voor de acquisitie.
Bij de start van de crisis hebben enkele kansrijke leads een besluit tot vestiging on hold gezet.

3) Is er door de vertegenwoordiging in het AB/DB van de gemeente Enschede een signaal afgegeven aan het college dat de commerciële slagkracht ontoereikend was en dat de ontwikkelingen stagneren?
Zo ja, wanneer en op welke wijze?
Zo nee, is dat niet ook de taak van een vertegenwoordiging?

Antwoord
De directie van TB informeert het bestuur periodiek over lopende leads en is bij de start van de covid-crisis over de eerste gevolgen van covid, zoals hiervoor genoemd. Daarbij wees hij ook op mogelijke risico’s van zittende huurders zoals die overal in de gemeente Enschede en heel Nederland voorzichtig zichtbaar werden. Die (leegstand-)risico’s hebben zich gelukkig niet voorgedaan.
Tegelijkertijd waren de ontwikkelingen in de versterking van de garagefunctie (MRO-functie) van TA veelbelovend. Het AB legde in de zomer van 2020 in de acquisitiestrategie daarom de nadruk op de kansen voor cross-overs tussen high tech-ontwikkelingen en de MRO-functie. Voor de luchthaven leek sprake van een kans als gevolg van de covid-crisis door de toegenomen vraag naar parkeerruimte voor vliegtuigen die tijdelijk buiten gebruik werden gesteld.

Het AB besloot tevens tot investeringen in die ontwikkelingen, waarvan de investering in vliegtuigopstelplaatsen (VOPs) is uitgevoerd. Niet eerder dan medio oktober 2020 kregen de directeur TB en de voorzitter van het DB informatie van de directeur TA over het geschil met de Inspectie Leefomgeving en Transport.

Dit geschil had een direct effect op de businesscase voor de MRO-ambities. Dit hebben we in het feitenrelaas over het geschil met de ILT beschreven. Kort daarna heeft de directie van TB als gevolg daarvan het bestuur van TB geadviseerd
1) investeringen in het MRO-cluster ‘on hold’ te zetten,
2) strategische actie te ondernemen richting de ILT en
3) diverse andere beheersingsmaatregelen te nemen. Het DB en AB heeft die adviezen overgenomen.

Een ‘once-in-a-lifetime opportunity’ voor Technology Base zoals het destijds werd genoemd, was de ontwikkeling Lithium Werks. Onno van Veldhuizen (burgemeester van Enschede en voorzitter Regio Twente) en Eelco Eerenberg (ex-wethouder in Enschede en deel uitmakend van de Bestuurscommissie Agenda v. Twente) hebben zich daar persoonlijk voor ingezet. Dit door enerzijds op een bepaald moment de onderhandelingen weer vlot te trekken en anderzijds uiteindelijk in te stemmen met het afwijken van de investeringsinstructie van het Innovatiefonds Twente t.b.v. door Oost NL voorgenomen financiering. De lening van investeringsmaatschappij Oost NL ter grootte van 7,5 mln euro aan Lithium Werks bleek uiteindelijk niet het gewenste resultaat op te leveren.

4) Is het college het met Verbindend Enschede eens dat deze kwestie de Gemeente Enschede niet rechtstreeks geld heeft gekost?

Antwoord
Nee. De lening aan Lithium Werks heeft ons geen geld gekost. De inzet van eigen personeel ten behoeve van de planbegeleiding en voorbereiding van deze (uiteindelijke niet geëffectueerde) ontwikkeling heeft wel kosten voor de gemeente Enschede met zich meegebracht. Dit is gebruikelijk in de beginfase van nieuwe fysieke ontwikkelingen.

5) Speelt deze kwestie nog mee in de overweging hoe verder met de ontwikkelingen Technology Base en de mogelijk noodzakelijke investeringen?

Antwoord
Nee. Dit was een losstaande grote kans die helaas niet tot ontwikkelingen leidde. De GR staat open voor alle initiatieven die passen binnen het unieke profiel van Technology Base.
Zo nee, wat heeft de gemeente Enschede aan financiële middelen geïnvesteerd (svp opgave per jaar) in de GR Technology Base?
1. De grondexploitatie,
2. de luchthavenexploitatie
3. de vastgoedexploitatie van Technology Base.
Zo ja, op welke wijze dan?

Antwoord
De deelnemers, gemeente Enschede en provincie Overijssel, in de gemeenschappelijke regeling staan ieder voor de helft borg voor het geprognosticeerde resultaat uit de grondexploitatie, de luchthavenexploitatie en de exploitatie overige baten en lasten. In de jaarrekening van TB, die u jaarlijks ontvangt, vermeldt de GR hoe de ontwikkeling van de drie exploitaties is geweest (en welk positief of negatief resultaat zijn heeft behaald). Om deze resultaten af te dekken hebben beide deelnemers een verliesvoorziening getroffen in hun eigen begroting.

Over de grondexploitatie per 31-12-2020
In onderstaande tabel hebben we de grondexploitatie per eind 2020 voor u samengevat.

Tabel 1: overzicht grondexploitatie per 31-12-2020

Kortom: de ontwikkeling van het voormalig vliegveld Twenthe, met als doel een belangrijke bijdrage te leveren aan de economie, ecologie, natuur, woningbouw en leefbaarheid van de
regio, is provincie en gemeente samen 17,9 miljoen waard.

Over de luchthavenexploitatie
De luchthaven is sinds 2016 weer in bedrijf. De lasten en baten hebben zich in die periode als volgt voorgedaan:

Over de vastgoedexploitatie
Technology Base exploiteert vastgoed sinds 2017. Zie voor de resultaten daarvan de volgende tabel.

Tabel 3: vastgoedexploitatie 2017-2020

6) Klopt het dat de huidige directeur van Technology Base tevens fractievoorzitter is van D66 in Deventer? Woordvoerder Burger en Bestuur, Openbare Orde en Veiligheid, Economie, Parkeren, Cultuur en Media. En sinds 2015 als programmaleider in dienst is bij de provincie Overijssel? In september 2018 werkt aan een opdracht voor de ministeries LNV, I&W en de gezamenlijke provincies (IPO) om de organisatie van het stikstofbeleid (de PAS) vorm te geven en daar leiding aan te geven. (bron: https://deventer.d66.nl/mensen/jan-schuring/)
Zo ja, zijn deze activiteiten niet conflicterend of belemmerend in zijn functie als directeur van Technology Base en hoe is dit geborgd?
Zo nee, wat is er dan niet juist?

Vooraf: uw vraagstelling suggereert dat de directeur van de GR Technology Base nevenactiviteiten verricht die van invloed zijn op zijn werk voor deze GR. Ons college neemt daar nadrukkelijk afstand van.

Verder het volgende:
– Het is juist dat de directeur van TB fractievoorzitter is van D66 in Deventer en dat hij formeel in dienst is van de provincie Overijssel. De door u genoemde overige onderdelen van de cv van de directeur betreffen zijn werkzaamheden in de periode totdat hij directeur werd van TB.
– Al het personeel van het projectbureau Technology Base is óf op detacheringsbasis (vanuit de gemeente Enschede en de provincie Overijssel) óf op basis van inhuur werkzaam bij TB. Dat geldt ook voor de directeur (die formeel in dienst is bij de provincie.
– Noch de huidige nevenactiviteiten noch de in de vraagstelling genoemde activiteiten uit het verleden zijn conflicterend met of belemmerend voor de manier waarop en de inzet waarmee de directeur zijn werk doet. Zijn kennis van het stikstofdossier en zijn eerdere betrokkenheid bij deze gebiedsontwikkeling (als programmaleider vanuit de provincie) hebben bijgedragen aan de keuze bij de selectieprocedure.
In 2013 (ruim na oprichting GR Technology Base 2010 en ruim voor Commissie Wientjes 2016) was volgens een rapport gemaakt door Arcadis de verwachting dat de effecten van stikstofdepositie door plannen mogelijk optreden op de meest dichtbij gelegen Natura 2000-gebied Lonnekermeer dat ligt tussen Enschede, Oldenzaal en Hengelo. Natura 2000 gebieden die in de periode 2008 – 2010 zijn aangewezen. Er is destijds ook aangegeven dat in de verschillende planonderdelen rekening moet worden gehouden met de gevolgen van deze stikstofdepositie.

7) Is het college het met Verbindend Enschede eens dat het na 2018 administratief gecreëerde stikstofprobleem, gebaseerd op voor onze inwoners niet uit te leggen ondoorzichtige modellen,
beïnvloed ook door politieke inkleuring zorgt voor economische belemmeringen als het gaat om; bouwen van woningen, wegenbouw en noodzaakt tot een gehele andere invulling van de
agrarische sector in het bijzonder de veehouderij?
Zo nee, waarom niet?
Zo ja, bent u het dan ook met Verbindend Enschede eens dat D66 bekend staat als een partij die vanuit politiek ideologische standpunten zwaar inzet op handhaving van deze administratief
gecreëerde stikstofproblematiek die na 2018 nadrukkelijker moest worden geïmplementeerd?
Zo nee, waarom niet

Antwoord
Het college is van mening dat deze vraag een suggestief karakter heeft. Voorts verwijzen we naar het antwoord op vraag 6.

8) Is het college het dan met Verbindend Enschede eens dat deze politiek ideologische standpunten een belemmering kunnen zijn in de ontwikkeling van Technology Base?
Zo nee, waarom niet?
Zo ja, hoe en op welke wijze is dit dan geborgd?

Antwoord
Zie het antwoord op vraag 6 en vraag 7.

9) Is het college het dan wel met Verbindend Enschede eens dat er door de invloed van deze politiek ideologische standpunten wel een tunnelvisie kan ontstaan als het gaat om de invulling
van de werkelijke kansen waarbij er rekening wordt gehouden met voortschrijdend inzicht?

Zo ja, waaruit blijkt dat dan?
Zo nee, vindt het college dan dat een mens 100% neutraal en niet beïnvloedbaar kan zijn?

Antwoord
Zie het antwoord op vraag 6 en vraag 7. Wij zijn voorts van mening dat het niet onaannemelijk is dat een mens nooit 100% neutraal en niet beïnvloedbaar kan zijn.

10) Is er ruimte om te investeren in het opkopen van stikstofrechten of verbeteren van voorzieningen om commercieel slagvaardiger te zijn en aantrekkelijker voor mogelijk potentieel?
Zo ja, kan dit worden gedeeld met de raad en wanneer gebeurt dit?
Zo ja, wanneer worden dan de plannen hiervoor voorgelegd aan de raad?

Antwoord
Er is in de grondexploitatie geld gereserveerd voor de aankoop van stikstofrechten. In 2020 heeft TB stikstofrechten verworven waardoor er weer enige ontwikkelingsruimte beschikbaar is.
Ook komt de handel in depositierechten inmiddels op gang. In het geheime onderdeel van de grondexploitatie in de GR-stukken vindt u informatie in hoeverre we daar middelen voor hebben
gereserveerd. Wij zijn niet in de positie u specifiekere informatie te geven vanwege het openbare karakter van deze beantwoording van uw vragen .

Enschede, 8 juni 2021
Burgemeester en Wethouders van Enschede,