Arbeidsmarkt

Op 16 mei 2019 zijn bij de raadsgriffie vragen binnen gekomen van de heer Versteeg van de
fractie Raadslid Groep Versteeg / Verbindend Rechts gericht aan de voorzitter van de Raad op
grond van ex artikel 35 van het Reglement van Orde voor de vergaderingen en andere
werkzaamheden van de Raad. Het college van Burgemeester en Wethouders beantwoordt de
vragen als volgt.

Betreffende beantwoording schriftelijke vragen van de heer Versteeg (Raadslid Groep Versteeg
/ Verbindend Rechts) inzake Arbeidsmarkt.

Op 9 mei jongstleden verscheen in Dagblad de Twentse Courant Tubantia een artikel over de
rooskleurige toestand op de Enschedese en in mindere mate de Twentse arbeidsmarkt.

Dit artikel roept toch de nodige vragen bij ons op.
vragen
1. Is het juist dat we in Enschede in werkelijkheid nog steeds een hoger percentage
mensen in de bijstand hebben dan in andere Twentse gemeenten?
Zo nee, wat is er dan niet juist?
Ja dat klopt. Het werkloosheidspercentage ligt in grote steden over het algemeen hoger dan
in kleinere steden en dorpen. Zo ook in Twente.
Het werkloosheidspercentage lag in april 2019 in Enschede op 5.2%.
Het Twents gemiddelde lag op 3.3%1

2. Asielzoekers komen landelijk maar mondjesmaat aan het werk. Van de mensen die al
1,5 jaar een verblijfsvergunning hebben, is slechts 4 procent aan de slag. Van de
mensen die zo’n papiertje al 2,5 jaar op zak hebben, is het 11 procent. Zo blijkt uit een
CBS-onderzoek uit april 2018. Daarnaast de genoemde 500 statushouders die nog
aan het inburgeren zijn.
Gedurende welke periode bevinden deze 500 statushouders zich in Enschede?
Het gaat om de 500 statushouders die worden vermeld. Dit zijn de statushouders die
nog een uitkering genieten.
Vraag is dus: hoelang zijn deze in Enschede aanwezig. Ervan uitgaande dat
Enschede ook de eerste plek in Nederland is (na verkrijgen van de tijdelijke status)
waar ze verbleven. Als dat niet zo is dan dit ook apart opgeven. Als dus iemand na
vertrek uit het AZC dus eerst in Almelo, Leeuwarden, Borne of welke stad dan ook
heeft gewoond dit aangegeven. Handigst dan misschien om erbij te vermelden
wanneer deze statushouders de tijdelijke status hebben verkregen.
Ons systeem is niet ingericht om het antwoord op deze vraag te genereren. Wij kijken alleen
naar het aantal jaren dat de statushouders in Enschede zijn gevestigd en wat wij kunnen
doen om hen te ondersteunen.
Onderstaande tabel geeft een overzicht van het aantal uitkeringsdossiers waarvan de
hoofduitkeringsgerechtigde statushouder is, op peildatum 20-5-2019, met het aantal jaren dat
de persoon in Enschede staat ingeschreven.
jaren_Ens Aantal statushouders

3. De genoemde 500 statushouders met een bijstand uitkering is 8% van de bijstand
gerechtigden in de gemeente Enschede. Dat betekent pakweg 8 miljoen euro (zonder
additionele kosten, zorg- en hulpvragen en bijzondere bijstand).
Is bekend wat de werkelijke kosten van deze 500 statushouders zijn? Maar dan op
basis gehele gezin en wel rekening houdend met additionele kosten, zorg- en
hulpvragen, bijzondere bijstand, begeleiding inburgering, taalcursus etc. (mag ook
gemiddeld)
Zo nee, waarom niet en hoe krijgen we die kosten wel inzichtelijk?
Het College kiest ervoor om geen uitsplitsing te maken naar bevolkingsgroepen als het gaat
om kosten voor bijzondere bijstand en zorg.
Voor iedere statushouder ontvangt de gemeente € 2370,- van het Rijk, ten behoeve van
integratie.
Voor het leren van de Nederlandse taal en het slagen van de inburgering draagt de
statushouder in de huidige wet zelf de volledige verantwoordelijkheid. Om het traject te
bekostigen sluiten zij een lening af bij DUO.

4. Feit is dat arbeidsmigranten uit EU-landen zoals Polen en Tsjechië een restitutie op
de Sociale lasten krijgen, omdat ze op papier niet permanent in Nederland wonen.
Daarmee faciliteren uitzendbureaus werkgevers om de sociale lasten te ontwijken.
Bent u bekend met de regelgeving?
Zo nee, waarom niet?
Zo ja, heeft u aanwijzingen dat dit in de gemeente Enschede al dan niet wordt
toegepast?
Nee, omdat we op de regelgeving en de uitvoering daarvan geen invloed hebben als lokale
overheid. Het college volgt de ontwikkeling van fiscale regelgeving op dit punt niet.
Er zijn overigens ook geen aanwijzingen dat het door u geschetste misbruik in Enschede
voorkomt. Hadden wij die wel, dan zouden wij daarop handelen.

5. Een extra verdienmodel voor uitzendbureaus (direct of indirect) is om
arbeidsmigranten te huisvesten. Vaak heeft dit tot gevolg een slechte huisvesting
tegen hoge kosten waardoor er onder meer de alom bekende overlast van deze
arbeiders ontstaat doordat ze met teveel mensen op een te kleine ruimte verblijven.
Hoe gaat de gemeente Enschede dit handhaven?
Zoals we dat bij alle bevolkingsgroepen doen.
Er zijn bij de politie en de gemeente geen aanwijzingen dat deze vorm van uitbuiting in
Enschede voorkomt. Er zijn evenmin specifieke cijfers over overlast door arbeidsmigranten.
De afdeling handhaving krijgt incidenteel melding van (geluids-)overlast en pakt dit op
reguliere wijze op.
Er is ook geen specifiek beleid op de huisvesting van arbeidsmigranten; de reguliere regels
uit het bestemmingsplan, waaronder ook regels omtrent onzelfstandige bewoning, gelden
voor alle (tijdelijke) inwoners van Enschede.

6. Nu is bekend dat 50plussers moeizaam aan een baan komen terwijl ze erg
gemotiveerd zijn. Van werkgevers kant hoor je vaak dat de belemmering om deze
mensen aan te nemen onder meer de kosten zijn. Dit geldt in wezen deels ook voor
werknemers die al in dienst zijn. Het betreft hier onder meer: de zogenaamde
seniorendagen, de werkelijke bruto kosten (restitutie regeling), ziektekosten,
verplichte vakantie dagen etc. etc.
Worden door regels, die van toepassing kunnen zijn voor arbeidsmigranten en
statushouders, de Nederlandse 50plusser achtergesteld op de arbeidsmarkt?
Zo nee, waarom niet?
Nee, het arbeidsmarktinstrumentarium van de gemeente is voor alle werkzoekenden gelijk
beschikbaar. Geen enkele inwoner wordt uitgesloten of achtergesteld. Ook de persoonlijke
aandacht is voor alle werkzoekenden binnen de Werkplein, danwel de Wijk-doelgroep gelijk.
Er zijn voor 50plussers wél een aantal fiscale regelingen zoals de Mobiliteitsbonus en het
LoonKostenVoordeel, waarover Werkplein Twente werkgevers specifiek voorlicht (zie voor
nadere toelichting het Uitvoeringsprogramma EAA 2019). Ook proberen we vooroordelen ten
aanzien van doelgroepen waar nodig weg te nemen en maken wij melding van
(leeftijds-)discriminatie als dat voorkomt.

7. Er is grote vraag naar technisch- en productiepersoneel. Grotendeels prima uit te
voeren door mensen die maximaal beschikken over een middelbare (beroeps)
opleiding.
Een profiel dat prima past bij de Enschedese inwoners en wellicht nog wel meer voor
de 50 plussers. Is er fysiek gekeken of we deze mensen niet tussen de 5020
bijstandsgerechtigden hebben?
Zo ja, hoeveel mensen hebben we daarmee aan een baan geholpen?
Zo nee, waarom niet?
Ja. Werkplein Twente monitort continu de kansen en mogelijkheden van onze
werkzoekenden in relatie tot (kansrijke) sectoren zoals de techniek. Dat geldt voor alle
doelgroepen.
Waar u op doelt met het aantal van 5020 bijstandsgerechtigden kunnen wij overigens niet
nagaan.
138 uitkeringen van personen van 50 jaar of ouder zijn beëindigd wegens werk in 2018.

8. We hebben meermaals contact gehad over proeftrajecten “bijverdienen met
bijstandsuitkering”. Telkens liep dit stuk op de strikte regelgeving. Op enig moment is
er wel aangegeven dat er een proef wordt genomen door een samenwerking met een
uitzendbureau. Nu hebben we inmiddels ervaring met ‘Twentse model’ als het gaat
om de zorgbureau ’s waarmee wordt samengewerkt. Nu gaat het tegenwoordig in de
meeste gevallen ondanks aantrekkende economie en schaarste op de arbeidsmarkt
nog vaak eerst om een contract via een uitzendbureau, deeltijdwerk of om een
‘contract voor bepaalde tijd’.
Hebben we als gemeente wel de samenwerkende uitzendbureaus geselecteerd om
misbruik gemeenschapsgeld te voorkomen? Te denken aan bijvoorbeeld achterstellen
van de Nederlanders door restitutie sociale lasten (arbeidsmigranten) of subsidie
stapelen via de asielindustrie die we in Enschede inmiddels ook volop hebben.
(statushouders)
Zo nee, waarom niet?
Het college distantieert zich van uw term ‘asielindustrie’.
Wij hechten er waarde aan om de grondwet na te leven en iedereen gelijk te behandelen:
werkgevers ontvangen geen specifieke gemeentelijke subsidies voor het aan het werk helpen
van statushouders.
Wij werken intensief samen met een uitzendbureau in het kader van de pilot outsourcing.
Wat we wel doen is tegemoet komen aan de vraag van werkgevers om meer informatie over
de achtergrond en specifieke behoeften van werkzoekenden om duurzame
arbeidsparticipatie te realiseren. Dat doen we voor alle werkzoekenden, dus ook voor
statushouders.

9. Hebben we in beeld welke bedrijven in Enschede acute behoefte hebben aan
arbeidsmigranten? Welke bedrijven zijn dat, op welke wijze hebben we dat in kaart
gebracht en in welke aantallen?
Het college hecht er aan te benadrukken dat Werkplein Twente vacatures registreert die
worden aangemeld door bedrijven en daarbij vervolgens de meest passende kandidaat
zoekt. Daarbij wordt geen onderscheid gemaakt naar herkomst of andere
persoonskenmerken.
Werving van arbeidsmigranten behoort niet tot de taak van het Werkplein. Om die reden is er
geen overzicht beschikbaar.
Het is overigens in algemene zin wel bekend welke sectoren veel gebruik maken van
arbeidsmigranten. In de meeste gevallen zijn de gevraagde vaardigheden op de
binnenlandse arbeidsmarkt niet beschikbaar; zoals bijvoorbeeld in de procestechniek, waar
o.a. veel vraag is naar slachters en uitbeenders.

10. Kan de statushouder niet het werk van de arbeidsmigrant verrichten? Zij zijn immers
al aanwezig en gehuisvest.
Werkgevers kiezen er voor om arbeidsmigranten naar Nederland te halen als de
vaardigheden die zij zoeken niet meer tegen passende condities te vinden zijn op de
regionale arbeidsmarkt.

11. Kunnen we binnen de regels en met behoud van een sociaal vangnet als gemeente,
mensen (niet zijnde statushouders of arbeidsmigranten) aan werk helpen en onze
Enschedese ondernemers daarmee ontlasten? Te denken valt aan bijvoorbeeld MKB
vangnet of Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen waarbij we als gemeente
maximale ondersteuning bieden en blijven bieden voor wat betreft administratieve
ballast.
Zo nee, waarom niet?
Zo ja, waarom doen we dat dan niet?
Het instrument Flextensie biedt de mogelijkheid om tegen een vergoeding bovenop de
uitkering werkervaring op te doen als werknemer.
Het ROZ biedt mensen met een uitkering vanuit de Participatiewet ondersteuning bij het
opzetten of uitbouwen en runnen van een kleine onderneming binnen de uitkering in het
kader van de regeling ‘ondernemen naar vermogen’.
Voorafgaand aan deze trajecten bieden we maatwerk-schakelprogramma’s aan om mensen
klaar te stomen. Specifiek voor statushouders kennen we STAR/T; een schakeltraject richting
het reguliere aanbod van het ROZ.

Enschede, 11 juni 2019

Burgemeester en Wethouders van Enschede,
de loco-Secretaris, de Burgemeester,

E.A. Smit / dr. G.O. van Veldhuizen