Het invoeren van een algemene 30 km/u-zone in Enschede wordt gebracht als een positieve ontwikkeling voor de verkeersveiligheid en leefbaarheid in de stad.
Door de snelheid te verlagen, wordt het risico op ernstige ongevallen verminderd en ontstaat er een veiligere omgeving voor fietsers en voetgangers.
Voor de huidige bestuurders is dit echter niet de werkelijke reden. Want een ieder weet toch inmiddels, niet de auto maar de fatbike is het nieuwe gevaar op straat.
Inleiding
De gemeente Enschede wil meer 30 km/u-zone’s invoeren voor meer verkeersveiligheid. Klinkt logisch, toch? Maar wie vormen tegenwoordig het grootste gevaar? Niet de auto’s, maar elektrische fietsen en fatbikes.
In 2023 waren er 11.200 geregistreerde slachtoffers die de Spoedeisende Hulp (SEH) bezochten na een ongeval met een elektrische fiets. Van deze groep elektrische-fietsslachtoffers werd 67 procent behandeld op de SEH voor ernstig letsel.
Wanneer we kijken naar het aantal elektrische-fietsslachtoffers met ernstig letsel dat in de afgelopen vijf jaar op de SEH is behandeld na een verkeersongeval, dan zien we een stijging van maar liefst 92 procent.
Minstens vier op de tien omgekomen fietsers (in 2023; 270) reden op een e-bike. Het gaat daarbij vooral om 75-plussers. Het zijn dan ook vooral de oudere e-bikefietsers, die steeds vaker betrokken zijn bij dodelijke verkeersongelukken.
Welke rol de e-bike precies speelt bij dodelijke ongelukken, is volgens het CBS wel lastig vast te stellen.
Fatbike
De fatbike, inmiddels vooral populair onder jongeren werd oorspronkelijk omarmd door senioren. Dit is te danken aan verschillende factoren, waaronder hun veelzijdigheid, unieke eigenschappen en de helmplicht voor snorfietsen vanaf 1 januari 2023.
In de eerste helft van 2024 waren er wel bijna twee keer zoveel slachtoffers van een fatbike ongeval dan in heel 2023.
Van het aantal fatbike-ongevallen was bijna de helft van de slachtoffers 12 t/m 15 jaar oud (47%). Daarmee lijkt het aantal fatbike ongevallen een vergelijkbare trend te volgen als we eerder zagen met de elektrische fiets.
De werkelijkheid op straat
Waar zien we de meeste roekeloze snelheid? Niet bij automobilisten die zich over het algemeen keurig aan de regels houden, maar bij pubers op opgevoerde fatbikes die zonder helm en zonder licht door de stad scheuren.
Deze sjoemelscooters a.k.a. ‘fatbikes’, elektrische fietsen met dikke banden en een groot zadel. De fatbikes zijn simpel op te voeren en er geldt geen minimumleeftijd voor het rijden op een fatbike. Ook de snelle e-bikes (45 km/u) zorgen voor gevaarlijke situaties, vooral op fietspaden.
Het ‘Enschede fietsstad’ is vooral gefocust op; auto’s weg. Dit is puur een politieke ideologie. Een maatregel, gedreven vanuit een deel-economie (SDG 9) onder het mom van duurzaamheid en klimaat (SDG 13).
Waarom kijkt de gemeente weg?
Het is een combinatie van politieke gemakzucht en duurzaamheidsbeleid.
De focus ligt op autoverkeer, omdat dat een makkelijk doelwit is. Als het doel namelijk was geweest bevorderen van de fietsveiligheid, dan had je gezorgd voor gescheiden fiets-auto stromen en in de binnenstad bijvoorbeeld fietssuggestiestroken. Of aparte rijstroken voor e-bikes/fatbikes in plaats van een onwerkbare mix met auto’s en gewone fietsers.
Dan had je voorkomen dat de stad vol raakt met gevaarlijke verkeerssituaties, zoals we nu op veel plekken zien. De situaties worden nu vooral zeer gecompliceerd gemaakt en niemand heeft een idee waar ze naar moeten kijken. En het zorgt uiteindelijk voor teveel onveilige situaties.
Elektrische fietsen worden gezien als “duurzaam” en passen in het Sustainable Development (in deze SDG; 9 en 13) verhaal, dus daar blijft regulering achter.
Oplossing
Om te beginnen, persoonlijk ben ik niet tegen een lagere snelheid in woonwijken. Maar een op politieke ideologie gestoelde algemene 30 km/u-maatregel heeft uiteindelijk nauwelijks effect. De bijeffecten zijn vaak nog veel erger.
Eerder moet er serieus gekeken worden naar handhaving en regelgeving rond snelle tweewielers. Verplichte helmen (landelijk), rijbewijzen (landelijk) of betere handhaving zouden veel effectiever zijn dan auto’s verder afknijpen.
Daarbij meer actieve controles op opgevoerde fatbikes en duidelijkere voorlichting en strengere regels voor jongeren op e-bikes
Verkeersveiligheid moet over feiten gaan, niet over politieke stokpaardjes. Willen we écht veiliger verkeer? Dan is het tijd om naar de échte gevaren te kijken.
Afsluitend
SDG’s klinken goed in theorie, maar de manier waarop ze worden vertaald naar beleid zorgt vaak voor dogmatische maatregelen. En zo wordt het pas politiek bij de operationele vertaling van die abstracte verplichtingen in concreet beleid.
En wat betreft een onderzoek. Maak er geen gepolitiseerd onderzoek van bij de bekende bureaus. Laat daarnaast zien uit welke (drie onafhankelijke) onderzoeken blijkt dat het veiliger is én de doorstroming bevordert.
Gepolitiseerde onderzoeken op basis van SDG’s alleen zijn geen bewijs voor de effectiviteit van deze maatregelen. Enschede verdient beter: échte oplossingen in plaats van politiek gedreven maatregelen.
Geef een reactie