Waar het eerst leek dat de twijfelachtige eer – Israël laten ophouden te bestaan – Hamas ten deel zou vallen, werd et toch Azerbeidzjan die de eerste etnische zuivering van de 21ste eeuw zou realiseren. Nagorno – Karabach houdt namelijk op te bestaan.

Voor de duidelijkheid, het gebied was in de periode 1991-2023 de facto onafhankelijk. Nagorno – Karabach is echter geen internationaal erkend land (ook Armenië erkende het niet) maar een door etnische Armeniërs bevolkte enclave binnen Azerbeidzjan.

Terug in de tijd

Nog niet zo lang geleden publiceerde ik een column die ging over een herdenking monument ter nagedachtenis van de Armeense genocide.

Een ontmoeting die ik mede naar aanleiding van deze column had met vertegenwoordigers van de Islamitisch Turkse gemeenschap was te zien in de documentaire ‘eigen volk eerst’. In aflevering 4, vanaf 14.20 uur is deze ontmoeting te zien.

Nu weet ik dat in het stadhuis mijn columns worden gelezen al heb ik geen directe terugkoppeling gekregen over de inhoudt van deze specifieke column. Wel is als gevolg van onderlinge twisten – en na bemiddeling van de CU – het door de Armeense Syrisch-orthodoxe gemeenschap gewenste genocidemonument in Enschede (voorlopig) afgeblazen.

Ik zou zeggen ‘chapeau’ Burgermeester: de Armeense genocide erkennen: JA, een monument in het Volkspark: NEE. Nu vooral kiezen voor het nationale ‘heden‘ van ons Enschede. Niet mee laten slepen in emotie of een internationaal en historisch conflict. Niet weer!

In de eerste twee alinea’s’ van dit artikel wordt de moeilijkheid wat dat betreft reeds blootgelegd. Er wordt aangegeven; “Al jaren strijden Aramese en Assyrische organisaties voor een genocidemonument in Enschede” en dat er moet worden gestopt met “ruziën binnen de Suryoye gemeenschap” volgens de stichting Suryoyo Media Foundation (SMF).

Voor onze Burgemeester

April 2023 schreef ik reeds een column over genocidemonument dat de Armeense Syrisch-orthodoxe gemeenschap in ons Enschedese Volkspark wil. Daarnaast is er een brief gestuurd naar alle raadsleden van de Gemeente Enschede.

Syrische christenen
De benaming ‘Suryoyo’ door een groep vaak gezien als de neutrale vorm van zelfidentificatie. Bij het hedendaags gebruik van Syriër, Assyriër of Arameeër moet men daarom denken aan een en hetzelfde volk.

‘Volk’ en ‘religie’ zijn echter totaal verschillende dimensies.
Het Syrische christendom is echter verdeeld in twee grote tradities. Enerzijds is er de Oost-Syrische variant van het christendom. Anderzijds de West-Syrische.

Armeense Syrisch-orthodoxe gemeenschap

Suryoye en Armeniërs zijn twee verschillende etnische en culturele groepen met hun eigen geschiedenis, taal en tradities. Hieronder zijn enkele kernpunten die het verschil tussen de twee groepen benadrukken:

Etnische achtergrond:
Suryoye: Ook bekend als Assyriërs, zijn een Aramese etnische groep met een oude geschiedenis die teruggaat tot het oude Mesopotamië. Ze hebben hun wortels in de regio die tegenwoordig delen van Irak, Syrië, Turkije en Iran omvat.

Armeniërs: Ze zijn een etnische groep met wortels in de regio die nu bekend staat als Armenië, een land gelegen in de Zuidelijke Kaukasus.

Taal:
Suryoye: Spreken Aramees, een Semitische taal die historisch gezien in de regio werd gesproken.

Armeniërs: Spreken het Armeens, een Indo-Europese taal die uniek is en een belangrijk element van de Armeense identiteit vormt.

Religie:
Suryoye: Traditioneel zijn ze verbonden met het christendom en behoren ze tot verschillende christelijke denominaties, zoals de Syrisch-Orthodoxe Kerk en de Assyrische Kerk van het Oosten.

Armeniërs: Hebben een lange geschiedenis van het christendom en zijn bekend als aanhangers van de Armeens-apostolische Kerk, een van de oudste nationale kerken ter wereld.

Geschiedenis en regio:
Suryoye: Hebben een lange geschiedenis in het Midden-Oosten, vooral in Mesopotamië, en hebben historisch gezien in verschillende rijken en koninkrijken geleefd.

Armeniërs: Hebben een sterke historische band met het koninkrijk Armenië, dat verschillende periodes van onafhankelijkheid en overheersing heeft gekend, vaak gelegen in de Kaukasus.

Hoewel ze verschillen op het gebied van etniciteit, taal en geschiedenis, hebben beide gemeenschappen te maken gehad met de eigen historische uitdagingen, waaronder conflicten en diaspora.

Het is belangrijk om te benadrukken dat deze algemene verschillen de diversiteit binnen elke groep niet volledig weergeven. Binnen elke gemeenschap zijn er individuele verschillen, regionale verschillen en verschillen in religieuze praktijken en overtuigingen.

Armenië

Armenië is een van de oudste landen ter wereld en omvatte in het verleden een veel groter gebied dan nu. Het huidige Armenië (gelegen in de Zuidelijke Kaukasus) is in feite een piepklein landje ingeklemd door grootmachten als Turkije, Iran, Georgië en Azerbeidzjan.

De Armeniërs zijn een trots volk en houden over het algemeen sterk vast aan hun tradities en cultuur van eer en respect, wat deels te maken heeft met hun verantwoordelijkheidsgevoel jegens de ander.

De Armeense gemeenschap in Nederland is een georganiseerde minderheid, met culturele en sociale verenigingen in de plaatsen waar ze zich gevestigd hebben.

De uit Turkije en Syrië gevluchte Armeniërs leven enigszins gesegregeerd in Oost-Nederland; zo rekruteerde de textielindustrie in Twente Armeniërs uit regio’s die bekend stonden om hun weefnijverheid.

Tijdens de 1ste Wereldoorlog zijn in het Ottomaanse rijk zeer veel Armeniërs omgekomen als gevolg van rechtstreekse moord en deportatie onder omstandigheden die velen het leven kostten.

Het precieze aantal blijft omstreden maar de schattingen variëren tussen 500.000 en 1.500.000 personen. Deze gebeurtenissen worden vrij algemeen erkend als ‘de Armeense Genocide‘.

Het standpunt van de huidige Turkse regering is echter dat er van genocide geen sprake was en dat het gebruik van deze term als een belediging voor de Turkse natie strafbaar is.

Meer dan honderdduizend etnische Armeniërs moesten september 2023 de enclave Nagorno-Karabach verlaten, onder dreiging van geweld door buurland Azerbeidzjan. De Azerbeidzjanen worden gesteund door Turkije; de meeste inwoners zijn etnisch verwant aan Turkije.

Concluderend

Armeense Nederlanders voelen zich in de steek gelaten. En dat is volkomen begrijpelijk. Wat mij betreft doet dat echter niet af aan ‘Genocide erkennen JA, monument NEE’.

Het College van B&W van de gemeente Enschede, alsmede de raadsleden moeten zich niet mee laten slepen in de emotie die ontstaat. Dat ‘Europa’ dit zonder veel tegensputteren heeft laten gebeuren is puur eigen – aardgas – belang.

In Enschede is er echter een duidelijk gezamenlijk – Volkspark – belang. Het Volkspark dat van alle Enschedeërs is.

Nooit opgeven, niets doen is geen optie. Enschede / Nederland is het waard!