Collegiaal aanwezig

Collegiaal aanwezig
De onrust onder zelfstandigen lijkt wat te zijn ingezakt, maar niets is minder waar. Zeker nu de eerste contouren van de aangepaste zzp-wet zijn gepubliceerd. Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Eddy van Hijum (NSC) presenteerde onlangs het nieuwe kader — en was ook aanwezig op een partijbijeenkomst van Nieuw Sociaal Contract, waar ik onder voorwaarde van gerichte vragen welkom was.

Aanleiding: een bijeenkomst, een iPad en scherpe collega’s

Omdat bekend is dat mijn columns ook buiten de eigen politieke bubbel gelezen worden, besloot ik op de dag van de bijeenkomst alvast deze column te publiceren.

Op uitnodiging mocht ik vragen stellen over de zzp-wet. En mijn collega bleek scherp: ik werd aangesproken dat het BVNL-logo prominent zichtbaar was op mijn iPad — onbedoeld, vanwege de mappenstructuur. Het was dan ook snel verholpen.

Gesprek met Van Hijum: kundig, maar klassiek

Minister Van Hijum reageerde positief op de vragen. Hij zat duidelijk goed in het dossier — niet vreemd, want als Kamerlid was hij in 2004 al betrokken bij de afschaffing van de VAR-verklaring (Kabinet Balkenende II, CDA/VVD/D66), de oorsprong van de huidige onduidelijkheid. Toch klonk in zijn antwoorden vooral de echo van oude politiek: voorzichtig, afdekkend, bang voor kritiek.

De belofte is beleid per branche, geen generieke wetgeving. De vrijheid van ondernemerschap, vastgelegd in artikel 16 van het EU-Handvest, zou volgens hem voldoende worden geborgd. Maar wat nu op tafel ligt, blijft vaag. En die vaagheid voedt onzekerheid. Zeker nu steeds meer oud-zzp’ers die overstapten naar loondienst de financiële nadelen ondervinden, groeit de onrust opnieuw.

Meer overheid, minder vrijheid

De koers blijft duidelijk: minder vrijheid, meer overheid — in de geest van de maakbare samenleving. Wat nu wordt gepresenteerd als “bescherming tegen schijnzelfstandigheid”, is in de praktijk vooral een afbouw van keuzevrijheid. Die lijn past bij de bredere trend in Den Haag: beleid onder EU-druk, en in ruil voor subsidies. Ook deze zzp-wet is geen puur nationaal besluit. Net als de aanpassing van de hypotheekrenteaftrek vloeit dit voort uit EU-afspraken in het kader van het coronaherstelfonds.

Hoewel artikel 16 van het Handvest de vrijheid van ondernemerschap erkent, is dit geen absoluut recht. Het moet worden uitgeoefend binnen het Unierecht en nationale wetgeving — en precies daar wringt het. De vrijheid van zelfstandige arbeid wordt ondergraven door nationale uitvoering van Europese afspraken.

Wet DBA/VBAR en de sluipende afbouw

De Nederlandse zzp-wetgeving (Wet DBA/VBAR) en de afbouw van de zelfstandigenaftrek worden door deze EU-koers versterkt.

Concreet:

• Doel: Schijnzelfstandigheid tegengaan.
• Middel: Striktere toetsing op gezagsverhouding, vervangbaarheid en ondernemersrisico.
• Effect: Minder opdrachten, vooral in zorg, bouw, beveiliging en de platformeconomie.
• Risico: Opdrachtgevers bieden liever loondienstcontracten aan — of geen opdracht meer.

De strengere regels dwingen zelfstandigen richting loondienst. Daarmee wordt niet alleen artikel 16 van het EU-Handvest ondermijnd, maar ontstaat ook een vicieuze cirkel van bureaucratie, onzekerheid en ontmoediging.

De prijs: verloren arbeid en toenemende afhankelijkheid

Veel zelfstandigen hebben bewust gekozen voor vrijheid, autonomie en verantwoordelijkheid. Zij vormen een essentieel deel van ons arbeidspotentieel — juist in tijden van structurele krapte. Door hen te dwingen in loondienst, of erger nog: buiten het systeem, verliezen we dit potentieel.

Gevolgen:

• Velen zullen deeltijd gaan werken, stoppen, of informeler doorgaan buiten zicht van regelgeving.
• Velen hebben geen vangnet: geen WW, geen pensioenopbouw, maar wél vaste lasten.
• Sociale armoede dreigt voor een groeiende groep die eerst trots zelfstandig werkte.

Arbeidsmigratie als alternatief: dubbele verdringing

Waar zelfstandigen verdwijnen, blijft de vraag naar arbeid. En dan grijpen werkgevers naar het alternatief: arbeidsmigratie. Die is goedkoper, flexibeler en politiek wenselijker binnen het huidige EU-denken.

Maar het effect is ontwrichtend:

• Loondruk daalt, bestaande werknemers raken koopkracht kwijt.
• Sociale spanningen nemen toe.
• De arbeidsmarkt verandert in een tweesplitsing: vaste contracten voor sommigen, lage-lonen-flexwerk voor de rest.

De bredere context: Brussel dicteert, Den Haag voert uit

Wie denkt dat dit slechts nationale wetgeving is, vergist zich. De EU dringt via (corona) subsidieregelingen en hervormingsagenda’s steeds verder door in onze binnenlandse beleidsruimte. En Den Haag werkt mee.

Ook Van Hijum — hoewel kundig en beleefd — kijkt bij migratie “naar de Europese buitengrenzen”, terwijl landen als Denemarken hun eigen migratiebeleid vormgeven. Zij pakken hun soevereiniteit terug.

Teleurstelling en strijdlust

Wat mij opviel op de bijeenkomst van NSC, zie ik ook in onze eigen achterban bij BVNL: betrokken mensen met kennis en idealen. Maar bij NSC proefde ik tevens iets anders: teleurstelling.

Mensen die ooit geloofden in een partij voor verandering, maar nu zien dat politieke carrières belangrijker lijken dan principes. Ze peilen tussen de 0 en 1 zetel — en dat is helaas niet onterecht.

Conclusie: EU-minded is vrijheid-verlies

Eddy van Hijum ziet veel positiefs in de nieuwe wetgeving. Maar wat ik zie is een wet die vrijheid afbouwt, onzekerheid vergroot en zelfstandigen marginaliseert. De samenleving verandert sneller dan de politiek kan (of wil) bijhouden. En in plaats van bestaanszekerheid creëren we afhankelijkheid.

Een stem op EU-minded partijen is een stem tegen vrijheid. CDA, VVD, D66, CU, PvdA/GroenLinks, JA21 en NSC voeren stuk voor stuk het programma uit van Brussel. Zij staan voor een EU-superstaat van bovenaf, en een maakbare samenleving van onderop. Daarmee wordt onze nationale soevereiniteit stelselmatig uitgehold.

Afsluitend

Als Europa — en dus Nederland — wil overleven, moet het zichzelf opnieuw uitvinden. Niet als ideologisch eenheidsblok, maar als bondgenootschap van soevereine landen, die binnen een beperkt kader zélf hun keuzes maken.

In het belang van de vrijheid.

Stem in het Belang van Nederland.
Nederland voorop en vooruit.

#TK2025 #GR2026 #StemBVNL