Activisten aan de knoppen van de wetenschap
Wat ooit een bolwerk van vrije gedachtevorming was, lijkt steeds meer op een moreel toetsingskantoor. De Universiteit Twente stelt een commissie in die moet beoordelen of nieuwe onderzoeksprojecten “aantoonbaar bijdragen aan vrede, veiligheid en mensenrechten”. Klinkt nobel, zou je zeggen. Tot je doorvraagt.

Want die beoordeling gebeurt niet op basis van academische merites, maar aan de hand van de landenlijst van het Rode Kruis. Alleen wie samenwerkt met instellingen uit landen die niet op die lijst van conflictgebieden staan, hoeft zich geen zorgen te maken. Anderen moeten bewijzen dat hun werk goed is voor de wereld. Alsof wetenschappers voortaan met een moreel paspoort op zak moeten aantonen dat hun werk politiek correct genoeg is.

Dat is geen wetenschap meer, dat is activisme met een labjas aan.

En het blijft niet zonder gevolgen. Juist in Twente, waar bedrijven actief zijn in hightech, robotica en (jawel) defensie, wordt de universiteit op deze manier steeds minder aantrekkelijk als partner. Terwijl Den Haag miljarden uittrekt voor defensie — en regionale bedrijven daarin juist kansen zien — kiest de UT voor een toetsingskader dat zulke samenwerking op voorhand verdacht maakt.

Is bijdragen aan defensie geen bijdrage aan veiligheid? Of aan vrede? Of hangt het ervan af wie er schiet?

Onder het mom van moraliteit sluipt zo de ideologie de collegezaal in. En activisme, hoe goed bedoeld ook, stelt geen kritische vragen aan zichzelf. Wetenschap hoort dat juist wél te doen. De vrijheid om te denken, te onderzoeken en te ontdekken mag nooit afhankelijk zijn van de geopolitieke mode van het moment. Of van een NGO-lijstje.

Wie bepaalt eigenlijk wat “vrede” is? En voor wie?

Zodra een commissie gaat toetsen of iets wel goed is voor de wereld, is het einde zoek. Dan buigt de wetenschap niet langer naar de feiten, maar naar de moraal van de tijd. En die verandert. Vandaag is het het Rode Kruis. Morgen is het Extinction Rebellion. En overmorgen?

Misschien moeten we universiteiten weer herinneren aan hun kerntaak: zoeken naar waarheid. Niet naar goedkeuring.

In het belang van echte vrede.

Stem in het Belang van Nederland.
Nederland voorop en vooruit,

#TK2025 #GR2026 #StemBVNL