Het college van B&W in Enschede heeft besloten om BOA’s (Buitengewoon Opsporingsambtenaren) meer bevoegdheden te geven.
BOA’s die het Melkert-imago gezien de bijnaam, ‘playmobiel politie’ niet zijn ontgroeid. De BOA a.k.a. playmobiel politie wiens nieuwe naam na uitgebreide studie wellicht wordt; speelgoedsoldaat (van het college van B&W).
Per 1 februari 2025 hebben zij naast een bodycam ook handboeien. Bovendien mogen zij zelf aangeven of zij daarnaast pepperspray en een wapenstok willen.
Dit besluit, BOA’s met geweldsmandaat, is een zorgwekkende ontwikkeling en roept fundamentele vragen op over hun rol en toekomst.
Van toezichthouder naar gewapende handhaver
De BOA (toen stadswacht) werd ooit geïntroduceerd als een schakel tussen politie en burger.
In uniform fungeren zij als aanspreekpunt en zien zij toe op de naleving van regels. Ze waren de extra ogen en oren voor de politie. Handhaving zonder geweld, toezicht zonder dreiging.
Maar nu krijgen ze steeds meer geweldsmiddelen. De wijkagent van vroeger verdwijnt en wordt vervangen door een BOA met handboeien, pepperspray en wapenstok.
En dat terwijl BOA’s in de praktijk vaak wegkijken als het echt spannend wordt.
Waarom dan tóch BOA’S met geweldsmandaat? Niet uit noodzaak, maar uit politieke onmacht.
BOA’s met geweldsmandaat:
een politiek besluit zonder noodzaak
In 2023 waren er in Enschede 93 incidenten met BOA’s, waarvan 66 scheldpartijen en 19 aangiftes van belediging. Slechts één keer was er sprake van fysiek geweld. Toch grijpt het stadsbestuur deze cijfers aan om BOA’s verder te bewapenen.
Ondertussen blijft de politiek wegkijken van echte misstanden. En BOA’s zijn intussen vooral druk met parkeerbonnen en vuilniszakken controleren.
En zich dan afvragen waarom het vertrouwen in de politiek afneemt en het imago -van de nobele- BOA die we hard nodig hebben nog steeds dat van pannenkoek met geel hesje is.
Hoe logisch is het om juist hen uit te rusten met meer geweldsmiddelen?
De waarheid? Dit is geen veiligheidsmaatregel. Dit is een politiek besluit om het eigen falen te maskeren.
Want terwijl BOA’S met geweldsmandaat straks als wannabe-agenten rondlopen, blijven échte misstanden onbestraft. De politie verdwijnt uit het straatbeeld, maar je vuilniszak een dag te vroeg buiten zetten? Daar hebben ze ineens wel mankracht voor.
De wijkagent verdwijnt, de BOA neemt zijn plek in
De wijkagent, ooit een herkenbaar gezicht in de buurt, is nu vooral actief op sociale media. Zijn taken zijn overgenomen door welzijnswerkers en gesubsidieerde organisaties. Het resterende werk wordt nu doorgeschoven naar de BOA.
Maar is de BOA hierop voorbereid? Een snelcursus moet voorkomen dat BOA’s te snel overgaan tot geweld, zo verzekert de wethouder van financiën.
Alsof een cursus hetzelfde effect heeft als jarenlange politieopleiding en / of streetwise praktijkervaring.
BOA’s als verlengstuk van de politiek
Een groot probleem is de politieke sturing van de BOA op basis van de politieke agenda van het moment.
BOA’s worden steeds vaker ingezet voor politieke opdrachten: bestuurlijke boetes, parkeerboetes, handhaving van politieke stokpaardjes.
Ze zijn geen onafhankelijke handhavers meer, maar instrumenten van een falend stadsbestuur dat zoekt naar goedkope alternatieven (en extra inkomsten) voor echte politie.
En door de vele wisselingen binnen het BOA-korps gaat ook nog eens veel kennis over toezicht en de wijken verloren.
Een probleem dat nu “opgelost” wordt met BOA-arrangementen, een bureaucratische oplossing waarbij BOA’s op elkaars grondgebied mogen opereren.
BOA-arrangement
Het idee en de ontwikkeling BOA-arrangement is een typisch bureaucratische oplossing voor een capaciteitsprobleem dat dieper ligt: een gebrek aan structurele inzet van politie en wijkagenten.
Een dieper probleem dat ook is veroorzaakt door de politiek. De politiek die inmiddels uit heeft gesproken dat de BOA onderdeel moet gaan uitmaken van de landelijke politie.
Het is dan ook weer een volgende ambtelijke tussenoplossing die waarschijnlijk leidt tot nóg meer regelgeving en coördinatie.
Kortom, het klinkt efficiënt, maar in de praktijk betekent het vooral dat handhaving steeds verder af komt te staan van de burger.
Dat is geen deregulering, maar juist een stap verder in de bestuurlijke controle over wat ooit een herkenbare, lokale handhavingstaak was. Het is geen oplossing, dit is een politiek rookgordijn
Een betere oplossing: straatcoaches
In plaats van de BOA’s verder te bewapenen, zou een flexibel, professioneel model met straatcoaches veel effectiever kunnen zijn.
Particuliere beveiligers en straatcoaches werken preventief, bouwen relaties op in wijken en hebben meer effect met sociale overtuigingskracht dan met geweldsmiddelen.
Straatcoaches zijn zeven dagen per week op straat, herkenbaar maar toegankelijk. Ze stralen respect, integriteit en gezag uit en spreken mensen op een effectieve manier aan. Geen boetes, geen pepperspray, maar echte preventie.
Conclusie
De bewapening van BOA’s (wat overigens niet alleen in Enschede gebeurd) is een verkeerde ontwikkeling. In plaats van te investeren in preventie en buurtbinding, kiest de politiek voor een bureaucratische oplossing die de afstand tussen handhaving en burger alleen maar vergroot.
De vraag is niet of BOA’s beter uitgerust moeten worden, maar of zij überhaupt deze taken moeten krijgen.
Minder BOA’s, minder politieke opdrachten en meer professionele straatcoaches zouden een effectiever en veiliger alternatief kunnen zijn.
Geef een reactie